Yahoo! Istoriski del na Vinica
Првите траги од постоење на населени места во Виничко датираат од железното време (од XII до VI век пр.н.е.). Првите траги од човечки живот се наоѓаат во атарот на с. Виничка Кршла (локалитет Градиште 2), каде се пронајдени ретки фрагменти на керамика од Каменото време или неолитскиот период.
Остатоци од римскиот период се регистрирани на поголем број локалитети, како „Градишта“ и „Калиња“. Овие локалитети се наоѓаат на непристапни ридови. Римјаните ги избрале овие места заради својата природна одбранбена функција. Римските населби биле лоцирани во: Ореово - во атарот на с.Лески, Црквенец - Градиште во атарот на с.Липец, Рашка - во атарот на с.Пекљани, Кале и Горица во атарот на Виница. Со својата големина се издвојува локалитетот Ореово во чија близина е откриен и дел од римски водовод. Локалитетот Црквенец - Градиште е, исто така, поголема населба. Локалитетот Чукарски веројатно спаѓа во нејзин состав, а локалитетот Рашка содржи златоносни рударски галерии експлоатирани во раноримскиот период.
Големото и моќно племе Пеонци го населило источниот дел на Македонија, неколку века пред нашата ера. Тоа живеело во пределот на Виница, во близина на реките Струма и Вардар. Според историски докази, племето Пеонци припаѓало на етничката група Илирија. Во периодот кога овој регионот бил нападнат од Персија, тој бил многу оштетен. Сепак, нешто подоцна тој се обновил, а Пеонците ја зајакнеле својата економија. Меѓутоа, во 358 год. пр.н.е. ова племе повторно било поробено од страна на македонскиот император Филип II, а потоа и од неговиот син, Александар Велики. Контролата на Александар траела само краток период, и по неговата смрт Пеонија се здобила со независност и просперитет.
Со пропаѓањето на Римската империја, некои населени места од подрачјето на Виница исчезнале. Словените почнале да ги населуваат овие места. При ваквиот продор тие наишле на разрушени и уништени антички населби. Името Виница потекнува од Словените. За време на бугарското владеење (855-969), Словените се организирале во слободни рурални општини. Овие општини биле формирани врз феудални основи. Во овој период, Кирил и Методиј и еден од нивните помлади ученици, Константин Презвитер, кој подоцна станал и епископ, ја ширеле словенската култура и писменост. Истовремено, словенските свештеници успеале да го воведат христијанството и да градат цркви.
Кон крајот на XI век, во брегалничко навлегуваат Крстоносците, со што се заслабнала Византиската власт. Тоа го искористила новата балканска држава, Србија, и во XIV век голем дел од територијата на Македонија, вклучувајќи го и Виничко, потпаднал под нејзина власт.
Турската доминација започнува од 1385 до 1395 година и како резултат на тоа, Виница станува раскрсница за турските војници. Воспоставен е нов систем на сопственост, кој се одржува до крајот на турската доминација во Македонија. Кон крајот на XIX и почетокот на XX век Виница е во постојан развој, како економски, така и демографски. Најголем дел од населението е македонско и христијанско. Таквата структура на населението одиграла позитивна улога во борбата за националното и социјалното ослободување. Членови на ВМРО активно се ангажираат. Но, пред сè, треба да се истакне ангажираноста на Гоце Делчев, како главен двигател и ум во подготовките за вооружено востание на македонскиот народ од турското ропство.
Во почетокот на Првата балканска војна, Виничко било директно опфатено со борбени воени дејствија. Во 1912 г. во Виница се воделе борби меѓу турската и бугарската војска. Втората балканска војна повторно ја опфатила територијата на Виничко. Борбените дејствија меѓу бугарските и српските единици на оваа територија се одвивале во 1913 г. По завршувањето на двете војни, Виничко станува дел од Кочанската околија, во чиј состав влегувале 11 општини. Сепак треба да се истакне дека токму Виница била нејзино седиште. Во овој период сè било подредено на интересите на новосоздадената српска власт. Животот на обичното населението бил особено тежок на економски план, како резултат на повторените воени активности. По избувнувањето на Првата светска војна, воспоставената бугарска и српска окупаторска власт се обидувала да му ги наметне на населението своите интереси преку силни пропаганди во областа и на политиката, но и на лингвистиката. Голем дел од населението било мобилизирано и се случувало најблиски роднини, вклучително и браќа, да носат различни унифиорми. Тоа значело дека тие морале да се борат едни против други и да гинат за туѓи интереси.
Во периодот меѓу двете светски војни, населението во Виничко, главно, се занимавало со земјоделие. Во Виница биле отворени неколку помали индустриски објекти кои му давале белег на стопанскиот развој на гратчето. Имало и електрична централа со која се осветлувал дел од Виница. Постоела дури и примитивна работилница за правење ќерамиди и цигли, кои претходно се носеле од Кикинда, како и работилница за масло. Во 1926 г. била формирана и Виничката кредитна банка, со цел да го финансира стопанството во источниот дел на Македонија.
Со избувнувањето на Втората светска војна, дошло до заминување на претставниците на српската власт и завладеала анархија. Бугарската власт повторно настојувала да изврши целосно асимилирање на македонското население. За време на Втората светска војна, Виничката област економски стагнирала.
По ослободувањето, таму некаде сè до 1946 г., општината Виница е активна. Во април, 1952 г. официјално е формирана и општина Виница која била составена од Градец, Истибања, Јакимово и Црн Камен. Во 1955 г. кон Виничка општина се приклучуваат и Блатечка и Грланска општина со сите околни села.
Историски и археолошки атракции
Раните христијански објекти, како на пример базиликата "Свети Спас" во селото Драгобраште и манастирот во селото Грљани, се сметаат за најпознати. Помали цркви од средниот век можат да се видат во селото Лески, на локацијата "Свети Атанас", а исто така, и новата црква "Свети Јован Опсечен" каде се наоѓа и една стара црква. Постои и една мала црква со некрополис во селото Лаки, на локалитетот "Црквата", и црква на локалитетот "Кале" во Виница.
Во категоријата на регионални споменици, најважни се локалитетите "Кале" и "Горица", кои се наоѓаат во самата Виница, како и локалитетот "Црквиште" во селото Блатец.
Најпознат археолошки локалитет е "Виничко Кале" со своите уникатни и оригинални теракота икони. Тие се пронајдени во периодот од 1986 до 1989 година и претставуваат едно од најексклузивните откритија врзани со рано-христијанската уметност во Македонија. Иако долго време не биле познати, денес овие теракота икони се и едно од најсензационалните археолошки откритија на Балканот. Притоа, тие станаа симбол на комплексната и сложена димензија на рано-христијанска уметност во Македонија. Керамичкиот релјеф од Виница е еден од највредните уметнички дела од периодот на раното Христијанство. На локалитетот "Виничко Кале" можат да се видат остатоци од неколку згради и од една стара христијанска црква. Оваа црква, која го зафаќа југо-западниот дел на овој локалитет, е изградена во првата половина од ИВ век. Најпознати мотиви од колекцијата "Виничка" се: - Победничкиот крст - симбол на христијанската вера, - Исус Навин како го запира сонцето над Гаваон, - чудото на Св. Елисеј, - закрепнувањето на Товит, - псалмот од Давид, - лавот од племето Јуда, - Св. Архангел Михаил, - Св. Јове - освојувачот на демони, - Св. Теодор - освојувачот на демони - Св. Кристофер. Познатите теракота икони се претставени во повеќе од дваесет градови, во дванаесет европски држави.
Остатоци од римскиот период се регистрирани на поголем број локалитети, како „Градишта“ и „Калиња“. Овие локалитети се наоѓаат на непристапни ридови. Римјаните ги избрале овие места заради својата природна одбранбена функција. Римските населби биле лоцирани во: Ореово - во атарот на с.Лески, Црквенец - Градиште во атарот на с.Липец, Рашка - во атарот на с.Пекљани, Кале и Горица во атарот на Виница. Со својата големина се издвојува локалитетот Ореово во чија близина е откриен и дел од римски водовод. Локалитетот Црквенец - Градиште е, исто така, поголема населба. Локалитетот Чукарски веројатно спаѓа во нејзин состав, а локалитетот Рашка содржи златоносни рударски галерии експлоатирани во раноримскиот период.
Големото и моќно племе Пеонци го населило источниот дел на Македонија, неколку века пред нашата ера. Тоа живеело во пределот на Виница, во близина на реките Струма и Вардар. Според историски докази, племето Пеонци припаѓало на етничката група Илирија. Во периодот кога овој регионот бил нападнат од Персија, тој бил многу оштетен. Сепак, нешто подоцна тој се обновил, а Пеонците ја зајакнеле својата економија. Меѓутоа, во 358 год. пр.н.е. ова племе повторно било поробено од страна на македонскиот император Филип II, а потоа и од неговиот син, Александар Велики. Контролата на Александар траела само краток период, и по неговата смрт Пеонија се здобила со независност и просперитет.
Со пропаѓањето на Римската империја, некои населени места од подрачјето на Виница исчезнале. Словените почнале да ги населуваат овие места. При ваквиот продор тие наишле на разрушени и уништени антички населби. Името Виница потекнува од Словените. За време на бугарското владеење (855-969), Словените се организирале во слободни рурални општини. Овие општини биле формирани врз феудални основи. Во овој период, Кирил и Методиј и еден од нивните помлади ученици, Константин Презвитер, кој подоцна станал и епископ, ја ширеле словенската култура и писменост. Истовремено, словенските свештеници успеале да го воведат христијанството и да градат цркви.
Кон крајот на XI век, во брегалничко навлегуваат Крстоносците, со што се заслабнала Византиската власт. Тоа го искористила новата балканска држава, Србија, и во XIV век голем дел од територијата на Македонија, вклучувајќи го и Виничко, потпаднал под нејзина власт.
Турската доминација започнува од 1385 до 1395 година и како резултат на тоа, Виница станува раскрсница за турските војници. Воспоставен е нов систем на сопственост, кој се одржува до крајот на турската доминација во Македонија. Кон крајот на XIX и почетокот на XX век Виница е во постојан развој, како економски, така и демографски. Најголем дел од населението е македонско и христијанско. Таквата структура на населението одиграла позитивна улога во борбата за националното и социјалното ослободување. Членови на ВМРО активно се ангажираат. Но, пред сè, треба да се истакне ангажираноста на Гоце Делчев, како главен двигател и ум во подготовките за вооружено востание на македонскиот народ од турското ропство.
Во почетокот на Првата балканска војна, Виничко било директно опфатено со борбени воени дејствија. Во 1912 г. во Виница се воделе борби меѓу турската и бугарската војска. Втората балканска војна повторно ја опфатила територијата на Виничко. Борбените дејствија меѓу бугарските и српските единици на оваа територија се одвивале во 1913 г. По завршувањето на двете војни, Виничко станува дел од Кочанската околија, во чиј состав влегувале 11 општини. Сепак треба да се истакне дека токму Виница била нејзино седиште. Во овој период сè било подредено на интересите на новосоздадената српска власт. Животот на обичното населението бил особено тежок на економски план, како резултат на повторените воени активности. По избувнувањето на Првата светска војна, воспоставената бугарска и српска окупаторска власт се обидувала да му ги наметне на населението своите интереси преку силни пропаганди во областа и на политиката, но и на лингвистиката. Голем дел од населението било мобилизирано и се случувало најблиски роднини, вклучително и браќа, да носат различни унифиорми. Тоа значело дека тие морале да се борат едни против други и да гинат за туѓи интереси.
Во периодот меѓу двете светски војни, населението во Виничко, главно, се занимавало со земјоделие. Во Виница биле отворени неколку помали индустриски објекти кои му давале белег на стопанскиот развој на гратчето. Имало и електрична централа со која се осветлувал дел од Виница. Постоела дури и примитивна работилница за правење ќерамиди и цигли, кои претходно се носеле од Кикинда, како и работилница за масло. Во 1926 г. била формирана и Виничката кредитна банка, со цел да го финансира стопанството во источниот дел на Македонија.
Со избувнувањето на Втората светска војна, дошло до заминување на претставниците на српската власт и завладеала анархија. Бугарската власт повторно настојувала да изврши целосно асимилирање на македонското население. За време на Втората светска војна, Виничката област економски стагнирала.
По ослободувањето, таму некаде сè до 1946 г., општината Виница е активна. Во април, 1952 г. официјално е формирана и општина Виница која била составена од Градец, Истибања, Јакимово и Црн Камен. Во 1955 г. кон Виничка општина се приклучуваат и Блатечка и Грланска општина со сите околни села.
Историски и археолошки атракции
Раните христијански објекти, како на пример базиликата "Свети Спас" во селото Драгобраште и манастирот во селото Грљани, се сметаат за најпознати. Помали цркви од средниот век можат да се видат во селото Лески, на локацијата "Свети Атанас", а исто така, и новата црква "Свети Јован Опсечен" каде се наоѓа и една стара црква. Постои и една мала црква со некрополис во селото Лаки, на локалитетот "Црквата", и црква на локалитетот "Кале" во Виница.
Во категоријата на регионални споменици, најважни се локалитетите "Кале" и "Горица", кои се наоѓаат во самата Виница, како и локалитетот "Црквиште" во селото Блатец.
Најпознат археолошки локалитет е "Виничко Кале" со своите уникатни и оригинални теракота икони. Тие се пронајдени во периодот од 1986 до 1989 година и претставуваат едно од најексклузивните откритија врзани со рано-христијанската уметност во Македонија. Иако долго време не биле познати, денес овие теракота икони се и едно од најсензационалните археолошки откритија на Балканот. Притоа, тие станаа симбол на комплексната и сложена димензија на рано-христијанска уметност во Македонија. Керамичкиот релјеф од Виница е еден од највредните уметнички дела од периодот на раното Христијанство. На локалитетот "Виничко Кале" можат да се видат остатоци од неколку згради и од една стара христијанска црква. Оваа црква, која го зафаќа југо-западниот дел на овој локалитет, е изградена во првата половина од ИВ век. Најпознати мотиви од колекцијата "Виничка" се: - Победничкиот крст - симбол на христијанската вера, - Исус Навин како го запира сонцето над Гаваон, - чудото на Св. Елисеј, - закрепнувањето на Товит, - псалмот од Давид, - лавот од племето Јуда, - Св. Архангел Михаил, - Св. Јове - освојувачот на демони, - Св. Теодор - освојувачот на демони - Св. Кристофер. Познатите теракота икони се претставени во повеќе од дваесет градови, во дванаесет европски држави.
